9 کلید طلایی برای مطالعه مفهومی
شاید بارها برایتان پیش‌آمده که ساعت‌های طولانی را صرف مطالعه کرده‌اید، ولی نتوانسته باشید مطالب را به‌خوبی یاد بگیرید. مطالعه مفهومی دروس، هنری است که به افزایش کیفیت روش مطالعه شما کمک می‌کند تا با صرف زمانی کوتاه‌تر به نتایج بهتری دست پیدا کنید. یادگیری تکنیک‌هایی که می‌توانند به آسان‌تر شدن و داشتن مطالعه عمیق کمک کند، باعث میشود که درس خواندن دیگر کاری سخت برایتان به‌حساب نیاید و بیشتر از آن لذت ببرید.
سبک یادگیری خود را بشناسید
همه ما تفاوت‌هایی در سبک یادگیری مطالب داریم، ازاین‌بین کسانی هستند که با دیدن بهتر یاد می‌گیرند، فیلم و نمودار، رنگها و الگوها در فرایند یادگیری و مطالعه مفهومی به آن‌ها کمک خواهد کرد. فراگیران شنیداری با گوش دادن بهتر یاد می‌گیرند و به نشانه‌هایی چون موسیقی، گفتار و صداها پاسخ می‌دهند. دسته دیگر از افراد با خواندن و نوشتن مطالب به یادگیری دست می‌یابند و در نهایت کسانی که از عمل و انجام آزمایش‌ها، ساختن مدل‌ها، ترسیم نمودار و ساختن فلش کارت‌ها لذت می‌برند و مفاهیم را در دنیای واقعی عملی می‌کنند.
آگاهانه از سبک یادگیری خود استفاده کنید
این نکته بسیار مهم است که تنها شناخت سبک یادگیری ما کافی نیست و شرط لازم برای تحقق مطالعه مفهومی به‌کارگیری روش‌های مطالعه مطابق با سبک یادگیری‌تان است. به‌طور نمونه، اگر فردی دیداری در یادگیری هستید، در هنگام مطالعه دروس، حتماً از رنگها، برجسته کردن خطوط با ماژیک‌های رنگی، خط کشیدن زیر عبارات مهم، تماشای فیلم‌های متنوع بهره بگیرید تا بتوانید مطالعه عمیق داشته باشید.
مطالعه عمیق
استفاده از ابزارهای مختلف در هنگام مطالعه و یادگیری
اگر فردی شنیداری هستید سعی کنید با صدای خود مطالب را بازخوانی کنید یا از پادکست‌های مربوط به موضوعات خود بهره ببرید. برای کسانی که یادگیری دروس را با خواندن و نوشتن فرامی‌گیرند، مرور مطالب درسی و یادداشت‌برداری و خلاصه‌نویسی می‌تواند مفید باشد و در نهایت کسانی که با انجام فعالیتی به یادگیری دست می‌یابند، آزمایش و انجام بازی‌هایی خلاقانه برای یادگیری می‌تواند در فرایند مطالعه عمیق به آن‌ها کمک کند.
مکانی مناسب برای مطالعه مفهومی پیدا کنید
مکان برای مطالعه
انتخاب بهترین مکان برای مطالعه عمیق
بهترین مکانی که می‌تواند به عمیق درس خواندن شما کمک کند، لزوماً مکانی عاری از هرگونه صدا نیست. تحقیقات نشان داده، گاهی سکوت نیز برای افراد می‌تواند آزاردهنده باشد و تمرکزشان را از بین ببرد. سعی کنید مکان‌هایی متفاوتی را امتحان کنید و متناسب با نیاز خود بهترین آن را بیابید. به‌عنوان‌مثال، موسیقی ممکن است مطالعه عمیق را برای یادگیرندگان شنیداری تقویت کند، درحالی‌که ممکن است باعث عدم تمرکز حواس در افرادی دیگر شود.
برنامه‌ریزی منظمی برای مطالعه داشته باشید
برنامه‌ریزی منظمی برای مطالعه
تهیه برنامه منظم و انعطاف‌پذیر متناسب با فعالیت‌هایتان
زمان مطالعه خود را از قبل برنامه‌ریزی کنید و به آن متعهد باشید. تقویمی تهیه کنید که کل دوره‌ی تحصیلی شما را دربربگیرد و موارد زیر را در آن بیاورید:
موعد انجام تکالیف خود
تاریخ انجام آزمایش‌ها و فعالیت‌های درسی
کلیه فعالیت‌های خارج از مدرسه و فوق‌برنامه
حال با توجه به تاریخ‌های تنظیم‌شده، ساعات مطالعه خود را به‌صورت ماهانه و هفتگی و روزانه تنظیم کنید و در آن زمان‌ها با تمرکز به مطالعه مفهومی بپردازید.
عوامل حواس‌پرتی احتمالی را قبل از شروع مطالعه از بین ببرید
عواملی چون شبکه‌های اجتماعی، صدای تلفن همراه، تلویزیون، در دسترس نبودن منابعی و یادداشت‌هایی که در هنگام مطالعه ممکن است به آن‌ها احتیاج داشته باشید، موجب می‌شوند که نتوانید به هدف مطالعه مفهومی و عمیق درس خواندن دست‌یابید. هنگامی‌که توجه به امور مختلف گسترش می‌یابد، مغز شما کاملاً درگیر هیچ‌کدام از آن‌ها نمی‌شود و کیفیت مطالعه یا کاری که انجام می‌دهید، پایین می‌آید. حتی وقتی به نظر می‌رسد شما هم‌زمان دو کار را انجام می‌دهید، آنچه در واقع مغز شما انجام می‌دهد انتقال مکرر از یکی به دیگری است و موجب خستگی ذهنی میشود.
عوامل حواس‌پرتی
عوامل حواس‌پرتی را از محیط مطالعه خود دور نگه دارید
مطالعه مفهومی و عمیق‌تردر زمانی کمتر
مطالعات خود را در فواصل زمانی کوتاه قرار دهید. مطالعه طولانی و بدون وقفه به یادگیری و مطالعه مفهومی کمکی نمی‌کند. سعی کنید در فواصل 25 دقیقه‌ای مطالعه کنید و در پایان هر فاصله 5-10 دقیقه استراحت کنید. اگر متوجه شدید که تمرکزتان از بین رفته است، کمی مکث کنید و یا به سراغ مطالعه درسی دیگر بروید. در طول استراحت فعالیتی آرامش‌بخش انجام دهید که نیاز به تمرکز زیادی نداشته باشد.
زمان استراحت
حین مطالعه، زمان استراحت در نظر بگیرید
در ذهنتان مطالب را به هم مرتبط کنید
در هنگام مطالعه مفهومی سعی کنید مطالب و عبارات و عکس‌های مشابه را بیابید، آن‌ها را دسته‌بندی کنید و تفاوت‌ها و شباهت‌های آن‌ها را یادداشت کنید. در یادداشت‌های خود از نکات مختصر و نمادها بهره بگیرید و حتی ایده‌های خود را نیز به آن اضافه کنید. مغز شما این توانایی را دارد تا بین موضوعات مختلف و مشابه ارتباط جالبی ایجاد می‌کند و درک شما را تسریع کند.
با تکرار و تمرین، مطالب را مرور کنید
قبل از فراموشی مطالب، آن‌ها را مرور کنید و با تست زدن، تمرین و حل مسائل و تکرار آن‌ها قدرت تحلیل و تشخیص خود را بالا ببرید. هدف این است که خود را بارها و بارها آزمایش کنید تا زمانی که مطالب در حافظه طولانی‌مدت شما بماند و به این طریق به مطالعه عمیق دروس و مطالعه مفهومی دست‌یابید.
تمرین مطالب
سؤالات و مطالب را باهم مقایسه کنید
در هنگام مطالعه مفهومی و عمیق درس خواندن، مطالب خوانده‌شده را تحلیل کنید و هنگام حل مسائل و سؤالات مربوطه، تمام راه‌حل‌های موجود را بررسی کنید. ممکن است سؤالات و مطالب تنها با شیوه‌ای دیگر مطرح‌شده باشد پس به‌جای حفظ آن‌ها، با مقایسه مفهومی مطالب، شکل‌های متنوع سؤالات را بیابید و به جزئیات آن مسلط شوید.
سخن پایانی
شیوه‌های درس خواندن و مطالعه برای تمامی افراد متفاوت است، آنچه مهم است، سازمان‌دهی وقت خود برای مطالعه و استفاده از تکنیک‌هایی است که هنگام مطالعه به تمرکز دست‌یابید و بتوانید مهارت‌های خود را گسترش دهید. یادگیری خود را به‌جای اینکه بیشتر بخوانید، هوشمندانه بیاموزد، الگویی از کار را ایجاد کنید تا بتوانید همواره به موفقیت دست‌یابید؛ بنابراین اکنون بر توانایی خود در رسیدن به مطالعه مفهومی و مطالعه عمیق تمرکز کنید و آماده شوید تا دررسیدن به اهداف خود سریع‌تر پیشرفت کنید.