دنیای کودکان | دنیا از نگاه کودکان چگونه است؟
شناخت دنیای کودکان به ما این امکان را می‌دهد تا بهتر بتوانیم با آنها ارتباط برقرار کنیم. بسیاری از ما تصور می‌کنیم کودکان درکی از دنیای پیرامون خود ندارند. واقعیت این است که کودک هر چند به چیستی‌ها، چرایی‌ها و چگونگی‌ها به اندازه بزرگسالان مسلط نباشد اما بینش خاص خود را به دنیا دارد. ممکن است کودک متوجه تفاوت نگاه دیگران با خودش نباشد اما این به معنای عدم درک جهان نیست بلکه فقط دنیا را از زاویه دید خود ادراک می‌کند. در ادامه به بررسی تفاوت‌های دنیای کودکان با بزرگسالان خواهیم پرداخت.
تفاوت دنیای کودکان با بزرگسالان
بسیاری از افراد برای درک دنیای کودکان، آن را با دنیای خودشان قیاس می‌کنند. برای درک این موضوع، توجه به تفاوت دنیای بزرگسالان با کودکان نقش مهمی دارد. بزرگسالان با توجه به مراحلی از زندگی و وقایعی که از کودکی پشت سر گذاشته‌اند درک متفاوتی از دنیا دارند. گاهی به اشتباه این طور تعبیر می‌شود که کودک بینش خاصی به محیط اطراف خود ندارد در حالی که صرفا ممکن است بینش او توسط بزرگسالان قابل درک نباشد. روانشناسی کودک به طور اختصاصی برای درک این تفاوت‌ها تلاش کرده است. در ادامه به توانایی‌ها و تفاوت‌های دنیای کودکان پرداخته‌ایم. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه روانشناسی کودک کلیک کنید.
1- دنیای کودکان | نگاه کودک به رویدادها
کودک نه تنها بر خلاف تصور والدین قادر به درک محیط اطراف خود است بلکه نسبت به رویدادهای اطراف خود نگاه تحلیلی نیز دارد. تشبیه کردن پدیده‌ها به یکدیگر به درک کودک از مشاهدات جدید کمک می‌کند. به طور مثال کودک طلوع خورشید را به بیدار شدن خورشید در صبح تشبیه می‌کند که باعث کمک به تحلیل او در رابطه بین صبح، خورشید، و بیدار شدن می‌شود. در این تشبیه کودک می‌داند که خورشید واقعا شخصیتی نیست که مثل انسان‌ها بتواند بخوابد و از خواب بیدار شود.
2- شناسایی افراد و ارتباط با آنها
کودک با تحلیل رفتارها و ویژگی‌های دیگران آنها را می‌شناسد و به یاد می‌آورد. یکی از مواردی که همواره به مادران توصیه می‌شود این است که حتی اگر شیر خود را به کودک نمی‌دهند او را در آغوش بگیرند. این کار برای شناسایی مادر از طریق گرمای بدن و نوازش و حس مهربانی که منتقل می‌کند اهمیت بسیار زیادی دارد. همین تحلیلی که کودک از رفتار و ویژگی‌های دیگران دارد به او در برقراری ارتباط با آنها کمک می‌کند. به طور مثال به مادر که ویژگی مهربانی را از او می‌شناسد می‌تواند بیشتر از دیگران اعتماد کند.
3- ادراک جهان از زاویه دید خود
کودک تصور می‌کند که جهان از نگاه او تفسیر و معنا می‌شود و نمی‌تواند زاویه دید دیگران را درک کند. برای کودک مهم نیست که وقتی اشیاء از زاویه دید او خارج می‌شوند چه بر سر آنها می‌آید و فقط زاویه دید خود را درک می‌کند. اگر دو طرف صفحه ای دو نقاشی متفاوت مثلا از یک منظره و یک حیوان باشد و بعد از نشان دادن دو طرف صفحه سمت منظره را به روی کودک بگیریم و از او بپرسیم کسی که در سمت دیگر ایستاده چه می‌بیند احتمالا پاسخ کودک حیوان نیست. کودک نمی‌تواند درک کند که دیگران زاویه دید متفاوتی نسبت به او دارند و دنیا را فقط از دید خود ادراک می‌کند.
4- نقش تعاملات در نگاه کودک
شیوه ای که سه عامل ذهن، جسم و محیط کودک با هم تعامل می‌کنند در شکل دهی دنیای کودکان مؤثر است. کودکی که در محیطی با زبان فارسی رشد کرده حتی تفکرش نیز به زبان فارسی می‌شود. به عبارتی زبان مادری زبانی است که حتی با وجود دانستن چند زبان دیگر به آن زبان فکر می‌کنیم.
5- پرسش‌های کودکانه راهی به سوی دنیای کودکان
کودک ممکن است سؤالات زیادی درباره اینکه یک پدیده چیست، چگونه کار می‌کند، یا چرا آنطور می‌شود، بپرسد. این سؤالات کودکانه ممکن است برای ما بسیار ساده به نظر برسد اما غالبا برای کمک به تکمیل تفسیر کودک از جهان پیرامونی پرسیده می‌شوند. کودکی که می‌پرسد باران چطور می‌بارد شاید نه برای دانستن چگونگی بارش باران بلکه برای تکمیل تصویری که در ذهن خود از باران ساخته است این کار را می‌کند. معمولا والدین درباره پرسش‌هایی که کودکان درباره مسائل جنسی می‌پرسند، نمی‌دانند چه پاسخی باید بدهند. برای اطلاع از آموزش مسائل جنسی به کودکان کلیک کنید.
6- تعمیم دادن در نگاه به سایر پدیده‌ها
کودک در نگاه به پدیده‌های جدید از دانسته‌های خود از وقایع پیشین کمک می‌گیرد و همان منطق را تعمیم می‌دهد. کودکی که با مادربزرگ خود زندگی می‌کند تصور می‌کند که همه کودکان با مادربزرگ‌ها زندگی می‌کنند و تا زمانی که با مثال نقضی مواجه نشود نمی‌تواند تصور کند که کودکان دیگر با مادربزرگ خود زندگی نمی‌کنند.
7- تمرکز بینایی کودک
نوزادان بیشترین تمرکز را بر صورت افراد دارند و به صورت‌های نزدیک تر که معمولا والدین هستند توجه بیشتری نشان می‌دهند. تا سن یک سالگی این تمرکز به مرور به سمت اشیاء و دست‌ها معطوف می‌شود. دستانی که چیزی را گرفته‌اند یا به همراه دارند برای کودکان جذاب تر است و بیشتر در مرکز توجه آنها قرار می گیرند. لازم به ذکر است بینایی نوزاد تا مدتی مانند بزرگسالان نیست، و حداکثر تا سه سالگی کامل می‌شود. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه بینایی نوزاد کلیک کنید.
تأثیر آموزش والدین در شکل دهی دنیای کودکان
والدین کودک آموزش‌هایی را به او منتقل می‌کنند که این آموزش‌ها در نگاه کودک به دنیا مؤثر است. این آموزش‌ها بینش کودک به دنیا را شکل می‌دهند. به طور مثال وقتی والدین قصد دارند نام اشیاء را به کودک آموزش دهند آن شیء را در مرکز توجه بینایی کودک می‌گیرند. در واقع کودک هر چیزی را که در مرکز توجه باشد و بزرگتر به نظر برسد با محرک‌های دیگر مثل صدا (نام شیء) مرتبط می‌کند. شیوه تربیتی والدین در پرورش استعدادها و شخصیت کودک تاثیر دارد. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه آموزش پدر و مادر کلیک کنید.
مشاوره کودک
در بسیاری موارد درک دنیای کودکان برای والدین بسیار سخت به نظر می‌رسد و همین عدم درک مناسب منجر به بروز مشکلات ارتباطی بین والدین و فرزندان می‌شود و آنها را از هم دور می‌کند. قطع ارتباط صمیمانه و دور شدن فرزندان از والدین زمینه را برای بروز مشکلات رفتاری و ناراحتی‌های روانی در فرزندان فراهم می‌کنند. والدین در صورتی می‌توانند فرزندانی حرف گوش کن و سالم تربیت کنند که صمیمت و رفتار مهربانانه را در کنار قاطعیت و قانون‌مداری در ارتباط با فرزند خود به کار بگیرند. مشاوره کودک به والدین کمک می‌کند تا ضمن درک کودکان بتوانند ارتباط بهتری با آنها برقرار کنند و از بهترین روش تربیتی با توجه به خلقیات فرزند خود بهره‌مند شوند